Τι είναι η Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία ΤΕΧΝΗ (http://www.tehni-thes.gr/)

Ιδρυμένη το 1951 στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, η ΤΕΧΝΗ συσπείρωσε τις πνευματικές και καλλιτεχνικές δυνάμεις της πόλης με κοινό με στόχο την ανάπτυξη των τεχνών και των γραμμάτων.

Οι τομείς δραστηριοτήτων της ΤΕΧΝΗΣ όπως αναφέρονται στο καταστατικό της είναι Μουσική, Θέατρο, Εικαστικές Τέχνες, Λογοτεχνία, Χορός, Αρχιτεκτονική.

Το αρχείο της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας ΤΕΧΝΗ

Το αποθετήριο της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας ΤΕΧΝΗ επιχειρεί να αναδείξει, , όπως αναδύεται μέσα από το αρχείο, την πολιτιστική παραγωγή της πόλης διαμέσου του λόγου και του έργου πρωτοπόρων ηγετών της πολιτιστικής ζωής της.

Τα τεκμήρια, πολυσήμαντα και πυκνά για ορισμένες περιόδους, επιτρέπουν στον ερευνητή να ανακατασκευάσει την πνευματική ζωή της Θεσσαλονίκης τις τελευταίες έξι δεκαετίες και τα πρόσωπα που δραστηριοποιήθηκαν για τη δημιουργία θεσμών πολιτισμού που χαρακτήρισαν και ακόμα χαρακτηρίζουν την πόλη και τον πολιτισμό της.

Τεκμήρια που σχετίζονται με το θέατρο, τα εικαστικά, τη μουσική και την αρχιτεκτονική της πόλης, υποδεικνύουν τη συγκρότηση μιας δυναμικής πολιτιστικής πρωτοπορίας όπως διαμορφώθηκε στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη και έπειτα.

Τα πρόσωπα του αρχείου

Το αρχείο «κατοικείται» από σημαντικές προσωπικότητες όπως για παράδειγμα o λογοτέχνης και εγγονός της Πηνελόπης Δέλτα Παύλος Ζάννας, ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος, ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Φατούρος και πολλοί άλλοι ακαδημαϊκοί, πρωτοπόροι , ακτιβιστές και λάτρες του πολιτισμού οι οποίοι αναδύονται μέσα από το αρχείο και μαρτυρούν την αγάπη τους για τη Θεσσαλονίκη και τον πολιτισμό της.

Η διάθεση του αρχείου μέσα στο αποθετήριο

Η εργασία πάνω στο αρχείο της «Τέχνης» και η οργανωμένη διάθεσή του στις υποδομές του ΕΚΤ ανοίγει το αρχείο στο κοινό και το ανακατασκευάζει, προτείνοντας διαδρομές προσέγγισής του: θεματικές, χρονικές, προσωποκεντρικές.

Για το λόγο αυτό, ένα «ανοικτό» αρχείο διευκολύνει την πρόσβαση στους χρήστες, δημιουργεί δεσμούς ανάμεσα στα τεκμήρια και προτείνει κατευθύνσεις για την ανάγνωσή τους, επιτρέποντας ταυτόχρονα περισσότερες από μία αναγνώσεις, υπό το πρίσμα πάντοτε των νοητικών αποσκευών και των συμβάσεων του κάθε αναγνώστη και της κάθε κοινότητας της οποίας αποτελεί μέρος.

Επιχειρούμε να θεωρήσουμε την πρακτική σύνταξης και διάθεσης του αρχείου ως στοιχείο ενός γενικευμένου πλέγματος πρακτικών διεύρυνσης της πρόσβασης στην κοινή μας μνήμη, μιας διεύρυνσης στο πλαίσιο της ανοιχτότητας την οποία διεθνείς και εγχώριες πολιτικές υποστηρίζουν.

Οι χρήστες του αρχείου

Παρόλο που οι περισσότεροι συγγραφείς και δημιουργοί στο αρχείο είναι ακαδημαϊκοί, το περιεχόμενό του είναι προσεγγίσιμο από τον καθένα: τον ιστορικό τέχνης, το δάσκαλο, το σπουδαστή, το μελετητή, τον ηθοποιό, το θεατρολόγο, το μουσικό, τον καλλιτέχνη, τον ενδιαφερόμενο στην τέχνη και τον πολιτισμό, τον απλό χρήστη.

Το περιεχόμενο του αποθετηρίου

Εκτός από αρχεία ήχου (467 ηχογραφήσεις εκδηλώσεων) και ορισμένα από τα ζωγραφικά έργα της συλλογής της ΤΕΧΝΗΣ, το αποθετήριο θα περιλαμβάνει σταδιακά και περισσότερα τεκμήρια από το αρχείο.

Θα προστεθούν ψηφιοποιημένα κείμενα όπως: περιοδικές εκδόσεις , με πρώτη την περιοδική έκδοση «Η τέχνη στη Θεσσαλονίκη» με συγγράμματα του Μ. Ανδρόνικου, Π. Ζάννα, Μ. Σαλτιέλ, Ν. Μουτσόπουλου, Λ. Πολίτη, Ν. Χουρμουζιάδη, Δ.Μαρωνίτη, Α.Κυριακίδου-Νέστορος, Ν.Νικονάνου και άλλων πολλών πνευματικών και ακαδημαϊκών προσωπικοτήτων της Βορείου Ελλάδας, καταλόγους εκθέσεων που αναδεικνύουν ζωγράφους της Θεσσαλονίκης, όπως είναι οι Παραλής, Πεντζίκης, Ρέγκος και Σαχίνης, καθώς και εκδόσεις ιστορίας τέχνης με συγγράμματα του Χ. Χρήστου και Χαραλαμπίδη, αρχαιολογικούς οδηγούς και άλλα.

Σημαντική θέση στο αρχείο κατέχει το θέατρο, με προγράμματα πάνω από 200 θεατρικών και άλλων εκδηλώσεων, όπως για παράδειγμα τα «Θεατρικά Τετράδια», τεύχη αφιερωμένα στους συγγραφείς των έργων που παρουσιάστηκαν στην «Πειραματική Σκηνή της Τέχνης».

Το αρχείο περιλαμβάνει μια μικρή αλλά ιδιαίτερα αξιόλογη συλλογή τέχνης: 106 πίνακες συμπεριλαμβανομένων έργων των Κολέφα, Βασιλείου, Βενετούλια, Μποστ, Λεφάκη και άλλους, όπως και 400 χαρακτικά και φωτογραφικό υλικό.

Αρχίζοντας με τεκμήρια ήχου και εικόνας, το αποθετήριο θα εμπλουτίζεται με νέο περιεχόμενο, όσο θα ψηφιοποιείται το αρχείο της «Τέχνης» και μελλοντικά σχέδια θα ενσωματώσουν και το ψηφιοποιημένο περιεχόμενο της βιβλιοθήκης με σχεδόν αποκλειστικά θεατρολογικό και μουσικολογικό περιεχόμενο.

Ιστορικό της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας ΤΕΧΝΗ

Η ίδρυσή της Μακεδονικής Καλιτεχνικής Εταιρείας «ΤΕΧΝΗ» οφείλεται στην πρωτοβουλία και τις ενέργειες των Μ. Σαλτιέλ, Γ. Τριανταφυλλίδη, Μ. Τσιτσικλή και άλλων φίλων τους, που είχαν αναπτύξει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα στην πόλη. Η συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο υπήρξε, από την αρχή ως σήμερα, στενή και πολλά μέλη του ΔΣ ήταν/ είναι πανεπιστημιακοί γεγονός που προσέδωσε ξεχωριστό κύρος στην επίτευξη των στόχων της, που είναι η καλλιέργεια και διάδοση των γραμμάτων και των τεχνών στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα.

Με την πρωτοβουλία και τη δραστηριοποίηση των μελών της συνετέλεσε στη δημιουργία σημαντικών πολιτιστικών θεσμών της πόλης:

• η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (1959)
• το Φεστιβάλ Κινηματογράφου (1960). Το 2009 το Φεστιβάλ στον επετειακό εορτασμό των 50 χρόνων τίμησε την ΤΕΧΝΗ για την πρωτοβουλία της ίδρυσής του.
• το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (1961)
• η Σχολή Καλών Τεχνών (1984), την ίδρυση της οποίας είχε ένθερμα υποστηρίξει με δημόσιες συζητήσεις
• το Θεατρικό Εργαστήρι της «Τέχνης» (1970)
• η Πειραματική Σκηνή της Τέχνης (1979) με στόχο την επαφή με το πλατύ κοινό μέσα από σημαντικά έργα του παγκόσμιου δραματολογίου
• η χορωδία «Τάσος Παππάς» (1970)
• το Συγκρότημα Παλιάς Μουσικής (1973), το πρώτο ελληνικό σύνολο μουσικής του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, που χρησιμοποιούσε πιστά αντίγραφα οργάνων εποχής

Από το 1951 η ΤΕΧΝΗ έχει πραγματοποιήσει μια πληθώρα δραστηριοτήτων με κύκλους ελεύθερων μαθημάτων, κινηματογραφικές λέσχες, εκδηλώσεις, εκδόσεις, χορωδίες, θεατρικά εργαστήρια και εικαστικές εκθέσεις.

Η συμβολή της, πανελλαδικά, στην ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών αποδείχτηκε καίρια, τόσο με τις εκθεσιακές δραστηριότητες- πρώτη έκθεση αφηρημένης ζωγραφικής- όσο και με τις εικαστικές εκδόσεις που πραγματοποιήθηκαν- κυκλοφορία του περιοδικού Η Τέχνη στη Θεσσαλονίκη (1956-1967) με τεχνοκριτικά σημειώματα του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου, δεκαέξι κατάλογοι εκθέσεων ζωγραφικής, χαρακτικής, γλυπτικής και φωτογραφίας (1960-1982) και το βιβλίο του Χρύσανθου Χρήστου, Μαθήματα ιστορίας της ζωγραφικής του 19ου αιώνα (1975 και β΄έκδοση 1977) και άλλες.

Η δικτατορία διέλυσε την ΤΕΧΝΗ το Νοέμβριο του 1973, μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και έγινε κατάσχεση των αρχείων της. Η αποκατάσταση της ΤΕΧΝΗΣ πραγματοποιήθηκε μετά την επάνοδο στον ομαλό πολιτικό βίο το Σεπτέμβριου του 1974 και επαναλειτούργησε με το νόμιμα εκλεγμένο ΔΣ.